Çölde Açan Nilüfer

Çölde Açan Nilüfer

“Bir gün savaş bitecek ve ben şiirime geri döneceğim.”

(Suriye’de bir duvar yazısı)

“Yerin altını mezar, üstünü pazar olarak görmenin kimseye faydası yok. Mezarcılar ve pazarcılar hariç.” Az sonra tüm ülkenin hatta bekli de tüm gezegenin duyacağı bu cümleyi o saatler önce duymuş ve çoktan beyninin kıvrımlarında büyütmeye başlamıştı. Devlet başkanı dün akşam kendisini yanına çağırmış ve nicedir üzerinde çalıştığı bu fikri halkına duyurmak için bir açıklama yapmaya karar verdiğini belirterek kendisinden söyleyeceklerini yazmasını istemişti. İşte büyük gün gelmişti. Tarihin akışında öyle anlar vardır ki bazen suyun akışı bazen suyun yatağı değişir; bazense su sadece bulanmakla yetinirdi. Ve işte en büyük soru: Bu, o anlardan hangisi ve o, bu anın neresinde?

Kalbi bütün bedenine yayılıvermişti sanki her yanından ayrı bir ritim fışkırıyordu. Artık açıklamanın yapılacağı salona gitmek için bir an önce bulunduğu binadan çıkıp ana binaya gitmesi gerekiyordu. Gezegenin bütün havasını ciğerlerine çekmek istercesine şimdiye kadar almış olabileceği en derin nefesini alır almaz “Hadi bakalım!” diyerek ayağa fırladı. Bu ayakların ona ait olduğuna emin değildi çünkü adeta uçuyordu. Hatta bu bedenin de ona ait olduğundan şüpheliydi sanki artık kendi iradesi dışında hareket ediyordu. Kapıdan dışarı adımını attığında gözlüğüne hücum eden yağmur damlarıyla irkilerek kendine geldi. Kafasındaki düşünceler yüzünden dışarıda olup bitenin farkında varamamıştı. Yağmur, toprağı suya doyurmak için var gücüyle yeryüzüne yayılıyordu. İşte buna hazırlıksız yakalanmıştı, neyse ki konuşma metnini ceketinin altına alarak metne zarar gelmesini önlemeyi akıl edebildi. Gözlüklerinde su damlaları dans ededursun o bir yandan ellerini göğsüne bastırarak öte yandan ıslanmaya başlayan çoraplarını düşünmemeye çalışarak toprağın kıpırdanışı ağaçların yeşerişi arasından süzülüp ana binaya varmayı başarmıştı.  

Ortalıkta kimse görünmüyordu, tabii bunda gözlüklerinin üstündeki su damlalarının da payı vardı. Gözlüklerini temizleyecek bir şey bulmak için ceplerini yokladı. Tek aşkının tek hediyesi olan –ki o da tek yanlı bir aşk- işlemeli mendil eline geçti. Ama ona kıyamadı. Az ötedeki tuvalete giderek oradaki kağıt mendille gözlüklerini parlattıktan sonra aynaya baktı. Denizden çıkmış gibi bir hali vardı. Saçlarındaki sular kemerli burnunun üstünden süzülerek dudaklarına ulaşıyordu. Aynadaki görüntüsüne dalıp gitmişken beyninden başlayarak ayak uçlarına inen bir ürpertiyle elini ceketinin altındaki konuşma metnine attı. Hafif nemlenmiş olduğunu görünce bir an duraksadı. Sonra dışarı fırladı ve konuşma salonunun kapısına gelene kadar hız kesmedi. Kapıya vardığında devlet başkanının kürsüde olduğunu ve kendisine gülümsediğini gördü. Hah, film başlamıştı bile ve o, tüm seyirciler yerini almışken ortadaki koltuğuna oturmaya çalışan bir sanatseverdi yine! Yüzü mahcubiyetin rengine büründü. Etrafa yaydığı ısıyla buzulları fazlasıyla tuzla buz edebilirdi.

Devlet başkanı tam bu sırada: “Gel gel, sen geç kalmadın biz erken geldik.” derken konuşma metnini istercesine elini boşluğa uzattı. Metni vermek için devlet başkanının yanına doğru seğirtirken attığı her adımda ‘fuçuv fuçuv’ diye ses çıkararak etrafa yayılan su damlalarının da bu sırada farkına varabildi. Yüzü renk alıp vermede gökkuşağıyla yarışacak düzeye erişmişti, şimdiden sekiz kusurlu hareketin en az dokuzuna sahipti. “Harika!” diye söylendi kendi kendine. Ne söylemesi gerektiğini zihninde toparlamaya çalışırken ağzından şu kadarı dökülebildi: “Özü…” ancak devlet başkanı sözünü bitirmesine fırsat vermeden “Sıhhatler olsun” dedi, göz kırparak devam etti “üzülme, toprakla bulaşacak olan her fidanın öncesinde biraz suya ihtiyacı vardır.” Başını minnetle aşağıya eğip tebessüm etti ve üç dört metre ötedeki yerine geçerek salona göz gezdirdi. Siyasetçiler, gazeteciler ve bir kısım halk merakla kürsüye bakıyor ve ara sıra birbirlerinin kulaklarına bir şeyler fısıldıyorlardı. Devlet başkanı, hiç şaşmaz, her beş dakikada bir yaptığı gibi saatini kontrol etti ve ‘ıhım ıhım’ diye ses çıkararak boğazını temizledi. Bunun üzerine salondakiler de dikkatlerini kürsüye yöneltmek niyetiyle yerlerinde kıpırdandılar. Ayrıca birçoğu da devlet başkanının boğaz temizleme sesinin bulaşıcılığıyla ona benzer şekilde sesler çıkararak boğazını temizleme ihtiyacı hissetti, buna devlet başkanının üç dört adım ötesinde duran genç adam da dâhildi.

Herkes sustuğunda devlet başkanı konuşmaya başladı: “Öncelikle hepiniz hoş geldiniz, şansa bakın ki günün anlam ve önemini belirten konuşmayı ben yapacağım ve umarım sizler soğuk esprilerim karşısında pek üşümezsiniz.” Salondakiler ayıp olmasın diye tebessüm etmeye çalışırken devam etti: “Her neyse, her neyse. Öncelikle şunu belirtmeliyim ki bugün burada hiçbirinizin bilmediği hiçbir şey söylemeyeceğim. Eminim hepsini daha önce duydunuz, gördünüz ya da en azından bir kısmını hayatınızın bir döneminde aklınızdan geçirdiniz. Bense size artık bütün bunları gerçekleştirmeye ne dersiniz diye sormak için buradayım. Hepimiz biliyoruz ki insan akıllı bir varlıktır; fakat güçlü değil. Misal yırtıcı bir hayvan sizi pekâlâ bir bilim adamı gibi atomlarınıza ayırabilir. Bu yüzden olsa gerek insanlar eski çağlardan bu yana kâh kendini korumak kâh karnını doyurmak adına çeşitli silahlar üreterek bugünlere geldi. Hâlâ türünü devam ettirebildiğine göre de başarısız oldu denemez. Ancak zaman geçtikçe insanlara ürettikleri yetmedi ve hep daha iyisine ulaşmak, daha ileriye gitmek için çaba harcadı. Fena mı etti? Yoo, hayır; uzak denen yakın oldu, hayal denen gerçek, imkânsız denen mümkün… Ancak sonunda öyle bir noktaya varıldı ki insanlar hayvanlardan korunmak ve karınlarını doyurmak için kullandıkları silahları birbirlerine çevirmeye başladılar. Sonra film koptu işte. Kaleler, burçlar, duvarlar, hisarlar… Oklar, yaylar, mızraklar, kılıçlar, kalkanlar, toplar, tüfekler, bombalar, mayınlar, füzeler, daha neler neler… Belki bugün çiçekten çok silah çeşidi var. Oysa girdiği hiçbir savaşı kaybetmeyen her bir kralın ölüme karşı giriştiği hiçbir savaşı kazanamadığını da yazmıyor mu tarih? Yazıyorsa da pek de öyle kalın harflerle yazmıyor gibi. Demek istediğim aç hayvanların saldırılarından ve kendi açlığımızdan korunmayı başardık da insanı insanın açlığından koruyamadık. Ne zaman kafes ardında yırtıcı bir hayvan görsem bana içten içe şunu söyler gibi gelir: “Hadi bu teller sizi bizden koruyor da sizi sizden kim koruyacak?”

Bir an durakladı saatine baktı, “ıhım ıhım” diyerek boğazını temizledi, salondan da benzer sesler yankı yapar gibi olduktan sonra sözlerine devam etti: “Hazır hayvanları konuşturmaya başlamışken size çocukluğumda dinlediğim bir efsaneyi anlatayım.” dedi ve başladı anlatmaya: “Zamanın birinde, ülkelerden birinde hayvanlarla konuşabilen bir adam varmış. Bu adam bütün hayvanlarla arkadaşlık edebiliyor ve onlar sayesinde işlerini kolaylıkla yerine getirebiliyormuş. Bir gün atlar gibi koşmak, kuşlar gibi uçmak ve balıklar gibi yüzmek için güçlü bir istek duymuş. Sonunda tüm hayvanlara haber salmış; ülkenin en güzel atını, en güzel kuşunu ve en güzel balığını görmek istediği söylemiş. Bu isteklerine ulaşmasına yardımcı olan tüm hayvanları ödüllendireceğini de duyurmuş ve çok geçmeden bırak ülkeyi gezegenin en güzel atı, en güzel kuşu ve en güzel balığıyla bir deniz kıyısında bir araya gelmiş. Onlarla dostluk kurmaya çalışıp hediyeler vermiş. Epeyce zaman bu deniz kıyısında buluşmaya devam etmişler. Adam bu süreçte attan nasıl böyle güzel koştuğunu, kuştan nasıl böyle güzel uçtuğunu, balıktan nasıl böyle güzel yüzdüğünü öğrenmeye çalışmış ancak aldığı cevaplar onu memnun etmeye yetmemiş. Bir gün atı evine davet etmiş; ertesi gün at toplantıya katılmamış. Sonraki gün kuşu evine davet etmiş, ertesi gün kuş da toplantıya katılmamış. Son gün balıkla tam vedalaşıp ayrılacaklarken adam ona bir hediyesi olduğunu söylemiş ve sakladığı ağla balığı güç bela yakalayıp evine taşımış. Aradan birkaç gün geçtikten sonra genç adamın ve hayvan dostlarının ortalıkta görünmediğinin farkına varan diğer hayvanlar genç adamın evine bakmak için yola koyulmuşlar. Eve vardıklarında kapıyı çalmışlar, pencereleri gagalamışlar, bacadan girmeyi denemişler derken içerden ses gelmeyince kapıyı kırmaya karar vermişler. Birkaç güçlü hayvan tekmesiyle kırılan kapıdan ürkek adımlarla eve girmişler. Ortalığa yayılan ağır kan kokusundan hem korkup hem de tiksinirken gördükleri manzara karşısında hepsi kendi dilinde ağıtlar yakmaya başlamışlar. Balığı derisi yüzülmüş; atı bacakları kesilmiş; kuşu kanatları kırılmış bir halde bulmuşlar ve bütün hayvanlar hemen bunu yapan genç adamı aramaya koyulmuşlar. Çok geçmeden genç adamın cansız bedenini bir uçuruma çakılmış halde bulmuşlar. Genç adamı bulduklarında üzerinde balığın dersinden, atın ayaklarından ve kuşun kanatlardan yapılmış bir kıyafet varmış.” Devlet başkanı sözünü bitirdiğinde salondakilere göz gezdirdi, her birinin düşüncelerini anlamaya çalışırcasına gözlerinin içine bakıyordu. İç çekişiyle birlikte ses sisteminde bir titreme meydana getirdikten sonra kaldığı yerden devam etti: “Yani demem o ki atlar koşarken, kuşlar uçarken, balıklar yüzerken ve insan tüm bunları hayal ederek yaşarken güzel. Evet! Yaşamak için çaba göstermek gerektiğine inanıyorum çünkü öteki seçenek nasılsa gerçekleşecek. Burası uğruna ölmeye değmeyecek kadar ölümlü bir yer. Bunun için geçmişte atalarımızın da dediği gibi tüm ülkemizde ve gezegenimizde barışın hâkim olması için çaba göstermemiz gerektiğini düşünüyorum. 

Saatine baktı, “ıhım ıhım” ederek boğazını temizledi ve salondakilerin kendisine eşlik etmesini beklemeden sözlerini sürdürdü: “Yerin altını mezar üstünü pazar olarak görmenin kimseye faydası yok. Mezarcılar ve pazarcılar hariç. Dolayısıyla bugün buradan ülkeme ve dahi tüm insanlığa sesleniyorum. Gelin, birbirimizi öldürmek için harcadığımız paraları birbirimizi yaşatmak için harcayalım. Zira ünsüz bir yazarın da dediği gibi ‘Çok da şey yapmamak lazım çünkü bu hayat çok da şey değildir.’ Ne yazık ki size her ayrıntısı düşünülmüş ve aynı zamanda herkesin mutlu olduğu bir düzen vaat edemiyorum. Bunun yerine herkesin söz sahibi olduğu, hepimizin çabalarıyla oluşabilecek bir düzen hayal ediyorum. Bu amaçla üzerinde çalıştığımız konuları birkaç kalemde size anlatmaya çalışacağım. Öncelikle eğitim alanından başlayalım. Başta çocuklarımız olmak üzere herkese duygusal eğitim verilmesini için gerekli çalışmalar tamamlandı. Bugün yaşadığımız birçok sorunun kaynağının birbirimizi anlayamamak olduğu kanısındayız. Dolayısıyla özellikle çocuklarımıza duygusal eğitim kapsamında duygudaşlık, kendini ifade etme, saygı ve sevgi gibi konularda beceriler kazandırmayı önemsiyorum. Eğitim sistemimizde duygu eğitimine en az bilim dersleri kadar yer verilmesini planlıyoruz. Böylece bu eğitimlerin insanların yaşamlarının ilerleyen yıllarında karşılaşacakları duygusal sorunları en aza indirgeyeceğini ümit ediyorum. Çünkü aynanın üzerindeki su buharını silersek görüntü daha da netleşecektir.

Peki, hayatınızın herhangi bir döneminde birbirimizi kandırmadan yaşayabileceğimiz günleri hayal etme fırsatınız oldu mu hiç? Olmadı mı? Yazık, sanırım bundan sonra da olmayacak zira bilim insanlarımız gerekli çalışmaları tamamlayıp insanların yalan söylemesini önleyen bellek kartını üretmeyi başardı. Bu uygulamanın ilk deneklerinden biri olarak karşınızda duruyorum diyerek eliyle saçlarını kaldırarak sağ şakağındaki ince çizgiye işaret etti. Bunun için basit bir cerrahi işlem gerekiyor tabii.” Devlet başkanı bunları söylerken özellikle ön sıralarda oturan yakın çalışma arkadaşları ve başkan yardımcısıyla göz göze gelmemeye büyük gayret gösterdi. Salon şaşkınlıkla dalgalandı. Fısıldaşmalar uğultuya dönüştü öyle ki devlet başkanının bu sırada saatine bakıp boğazını temizlediği bile çok az kişi tarafından fark edilebildi. O ise bu uğultuya kulak asmaz görünerek konuşmasına kaldığı yerden devam etti: “Suç ve ceza konusuna gelince, suçun niteliğine göre psikolojik cezalar uygulanması yönünde birtakım düzenekler hazırlanıyor ama şimdi bu konuda ayrıntı vermeye kalkışırsam işin sürprizi kaçabilir. Sadece şunu söyleyebilirim, diyelim ki birini öldürdünüz,  e yalan söyleyemeyeceğiniz için zaten hemen yakalanacaksınız ve kurulan bu yeni ceza programları sayesinde suç anını mağdurun gözünden tekrar tekrar yaşayacak ve en zalim yargıç olan kendi vicdanınızla baş başa kalacaksınız. Sizi temin ederim bir avuç gökyüzünü bile çok göreceksiniz kendinize.

Gelelim mülkiyet kavramına, her şeyin devlete devletinse halka ait olduğu bir düzende böyle bir kavrama gerek kalmayacak.  Birilerinin eski eşyalarını koymak için yeni evlere ihtiyaç duyduğu bir ülkede, başka birilerinin başını sokacak bir ev dahi bulamamasını hazmedemiyorum. Babaların evlatlarına borç ya da çek senetleri bırakmadığı ya da ne bileyim bir çocuğun altın beşikler içine doğarken bir başka çocuğun çöp yığınının içine doğmadığı eşit bir toplumsal yapı düşlüyorum. Onlara ağaçları kesip yerine ağaç resimleriyle süslediğimiz binalar bırakmak yerine bir sanat yapıtı bıraktığımızı hayal edin. Hele hele bir şiirin mirasçısı olduğunuzu düşünsenize? Bu yüzden halkımı yazmaya, üretmeye, hayal etmeye davet ediyorum; bundan daha önemli işi olan gelmesin.

Söz şiire gelmişken tüm silahların toplatılmasını öneriyorum. Ülke olarak bizim silaha ihtiyacımız kalmadı bunu ilerleyen günlerde göreceksiniz. Ayrıca bilinçsiz kullanıldığında bir silah kadar tehlikeli olan teknolojinin esiri olmanın önüne geçmek adına hayatımızı kolaylaştıran bu aletlerdeki angarya işlere, eğitsel değeri olmayan oyunlara son verilmesini, insanların görünmeyen kelepçelerle bağlı oldukları bu aletlerden kurtulmalarını öneriyorum. Öte yandan bir sorunu olan bize çözüm önerisiyle beraber gelsin, ‘bu böyle ama şöyle olsa daha iyi olur’ desin ve bu öneriler ülkenin her yanında kurulacak olan fikir komisyonlarında değerlendirilsin, uygulamaya koyulsun. Ben istiyorum ki herkes kendince projeler üretsin, icatlar yapsın, bilim ve sanat konuşulsun. Merminin bininin bir para olduğu bir düzenden kitabın bininin bir para olduğu bir düzene geçilsin; kitabın fiyatı ucuzlaşmış olsun ama değeri misliyle artsın. Bu bir ölüm kalım meselesidir bunun için de cankurtaranın acı çığlığının yüreklerimizi parçalayarak kulaklarımızda yankı bulmasını beklemeden gelin bu çağrıma yanıt verin. Bireysel çıkarlarımızı, kendi rahatımızı bir kenara bırakalım ve insanlığa yol verelim.

Cihana hakim olma hayali…” cümlesini bitirmeden önce saatine göz attı aynı mekanik sesle “ıhım ıhım” diyecek oldu ki bu sırada burnundaki akıntıyı gizlemek adına elleriyle yüzünü kapatmaya çalıştı. Yanı başında duran genç adam hiç tereddüt etmeden cebindeki işlemeli mendili devlet başkanına uzatmak için ileri fırladı. Devlet başkanı gözlerini kapayıp başını eğerek teşekkür ederken “Sözde yağmuru sen yedin ama şifayı biz kaptık.” diye fısıldadı. Genç adam yerine dönerken devlet başkanı salona hafifçe sırtını dönüp burnunu temizledikten sonra konuşmasını kaldığı yerden sürdürdü. “Bu kötü görüntü için hepinizden özür diliyorum. Ne diyordum? Ha, cihana hakim olmak…” durdu, acı acı güldü “Zaten düştüğümüz tüm bu belaların nedeni, afedersiniz, burnundaki sümüğe hükmedemeyen insanın cihana hükmetmeye kalkışması değil mi? Her şeye hükmetme arzumuz bize hükmetmeye başladı mı buranın derdi, çilesi bitmez. Sözün özü, ne biz ona hükmedelim ne o bize… Zaten kalıcı değiliz şöyle birkaç on yıl gezinip gideceğiz.” Durdu. Gözlerini kapattı. Derin bir iç çekti ve gözlerini yavaşça açarak: “Bir ülke düşlüyorum insanların hayatlarını kazanmak adına hayatlarını kaybetmediği, bir ülke her sabah insanların birbirine selam verdiği, silahların sustuğu, çocukların neşeyle koşuştuğu, kimsenin düşmanlık nedir bilmediği, insana değer verildiği, kimsenin ‘adam yerine koyulmak için’ suça itilmediği, yalan söylemenin unutulduğu, akıla, duygulara spora ve sanata gereken önemin verildiği… Bir insandan bir tane daha olmadığının gerçekten farkına varıldığı, insanların birbirine ‘gezegende milyarlarca insan var ama senden bir tane daha yok’ diyerek kalbiyle sarıldığı bir ülke… Kimsenin kendisi olmak dışında bir şey olmak için uğraşmadığı, kadının adının silinmediği, kimsenin görmezden gelinmediği bir ülke! Tüm bunlar herkesi mutlu etmeye yeter mi? Bilmiyorum. Tam da bu noktada sizlerin neler hissettiğinizi, neler düşündüğünüzü önemsiyorum. Gerekli çalışmalar tamamlandığında tüm bunların halk oylamasına sunulacağını belirtmek istiyorum.” Biraz bekledi. Gözleriyle salonu taradı. Kimilerinin ‘vah vah aklını kaçırmış zavallı’ diyerek baktığını kimilerininse onu hayranlıkla izlediğini önemsemedi.

Bir an gözlerini kapadı, derin bir iç çekerek gözlerini açtığında yıllardır kimseye söylemediği sırrını şimdi tüm gezegene haykırmak isteyen bir insan edasıyla şu sözler döküldü dudaklarından: “Peki, tüm bunları niçin mi istiyorum? Çünkü geriye kemiklerim dışında işe yarar bir şeyler kalsın istiyorum. Mademki öleceğiz o halde yaşayalım. Gerçekten!” Başıyla salonu selamladı. Bazılarının ellerini hunharca birbirine çarptığı bazılarınınsa isteksiz bir alkışla onlara eşlik ettiği gözlerinden kaçmadı ki ikinci kısımda yakın çalışma arkadaşları da vardı. El kaldıran gazetecilere göz gezdirdikten sonra “Soru almayacağım zira cevaplar sizde saklı.” dedikten sonra bir anda aklına bir şey gelmiş gibi üç dört adım ötesindeki ıslak yüzünden su damlaları kadar soru işaretleri de süzülen genç adama döndü, kürsüden geri çekildi ve eliyle onu kürsüye davet etti. Genç adam bunun ne anlama geldiğini anlayamasa da kürsüye ilerledi. Arkasını dönüp giden ve bunu yaparken bir yandan da saatine bakıp boğazını temizleyen devlet başkanını şaşkın gözlerle izledi. Ellerini kürsünün üstünde birleştirerek aynı şaşkınlıkla kendisini izleyen salondakileri inceledi. Ceplerini yokladı, hiçbir şey yoktu. Gözü kürsünün kenarındaki mendile takıldı, bakışlarını zihnine çevirdi. Gözlerini kapattı. Gördüğü sadece sevdiği kadındı. Bu manzarayı bozmadı. Buğulu bir sesle:

“Uzun yollar aşmadım, belki de aştım

Ayaklarıma sor

Acı çeken insanlar tanıdım

Biraz acı çekmiş de olabilirim

Anlatmak zor.

Bir gün kalbim elimde koşarken

Sen çıkıverdin karşıma

Çölde çiçek açtı, kuşta gökler uçtu

Gözlerinde yepyeni bir ülke gördüm

Yaşayayazdım

Seni sevdim, senden güzel olmasın

Yıllanmış bir şarkıya katıp öylece seni

Ve yalnız şunu söyleyebildim kendime

Ülkem, niye senin kadar güzel olmasın?”

Gözlerini açmak için biraz bekledi ve açar açmaz kürsüden inerek salonu terk etti. Ardından belli belirsiz alkışlar yükseldi. Ayakkabılarından sular yaya yaya devlet başkanının odasına yöneldi. O kısımda devlet başkanına ait iki oda vardı: biri rahat koltuklarla döşeli daha önceki başkaların oturduğu görkemli oda; diğeri şimdiki devlet başkanının göreve gelir gelmez oluşturduğu içinde koca bir kitaplık ve pek rahat olmayan bir masa ve birkaç sandalye bulunan yeni oda. Devlet başkanı görkemli odayı neredeyse hiç kullanmamıştı, ‘koltukların büyüklüğü yapılan işin büyüklüğünün göstergesi olamaz’ diyerek adı yeni olan bu eski odaya taşınmıştı. Genç adam odanın kapısının önünde durdu, zihnini toparladığına kanaat getirdikten sonra kapıyı çaldı. “Giriniz.” cümlesini duyunca içeriye girdi. Devlet başkanı pencerenin önünde yavaş yavaş yayılmaya başlayan karanlıkla gitgide azalmaya başlayan yağmurun selamlaşmasını seyrediyordu. Arkasını dönmeksizin “Yüreğine sağlık.” dedi. Genç adam mahcubiyetle yoğrulmuş bir şaşkınlıkla “Dinlediniz mi?” diye sordu. Devlet başkanı gülümseyerek arkasını dönerken “Hayır,” dedi “ama âşık ne dese güzel der.” diye tamamladı cümlesini. Genç adam tebessüm edip başını öne eğerek yanıt vermeye çalıştı bu söze. Devlet başkanı yerine oturup genç adam orada yokmuşçasına kitabını okumaya daldı. Epeyce zaman geçti, bu sürede devlet başkanına her beş dakikada bir boğazını temizlemesi gerektiğini hatırlatırcasına “ıhım ıhım” diye odanın içinde dolaşan rengârenk tüylerinden mavi tonların öne çıktığı bir muhabbet kuşunun sesi duyuluyordu yalnızca. Devlet başkanı bu sayede saatine bakmadan kitabını okumayı sürdürebiliyor sadece sırası gelince muhabbet kuşuna eşlik ediyordu. Sessizlik karanlık gibi yayılırken odaya genç adam cesaretini toplayıp “Yalnız bir hususu merak ediyorum…” diye söze girdi. Devlet başkanı başını hiç oynatmadan sadece okuma gözlüklerinin üzerinden ona bakmakla yetindikten sonra “bunca çabayı neden ölümsüzlüğü bulmak için harcamadınız?” diye sordu. Devlet başkanı acı acı tebessüm etti, sandalyesinde arkaya doğru yaslandı: “Aramadık mı sanıyorsun? Ancak çalışmaların bitirilmesinde karar kıldık.” Genç adam bu beklemediği cevap karşısında “İyi ama niçin?” diyebildi. Aldığı yanıt: “Öleceğini bildiği halde bunları yapan insan, ölmeyeceğini bilse neler yapmaz?” oldu. Genç adam daha önce hiç bu açıdan düşünmediğini fark etti, bir müddet camdan dışarı boş boş baktı. Muhabbet kuşu kendini hatırlattıktan sonra izin isteyerek odadan ayrıldı.

Sonraki günlerde halk oylaması için hazırlıklar başladı, toplantılar yapıldı. Muhalefet devlet başkanını ülke kaynaklarını boş hayaller peşinde tüketmekle suçluyor eğer böyle bir düzen kurulursa ülkenin yıkılacağını söylüyordu. Ülke ikiye bölünmüştü her kafadan bir ses çıkıyordu. Kimileri hararetle devlet başkanını eleştiriyor kimileri de devlet başkanını aynı hararetle savunuyordu. Devlet başkanıysa orası senin burası benim geziyor bilgilendirme toplantılarında insanlara aklındaki düzeni anlatmaya çalışıyordu.

Nihayet aylar içinde halk oylaması yapıldı. Sonuçlar %51’e %49 olmak üzere yeni düzen lehineydi. Devlet başkanı bu sonuç üzerine hiç yorum yapmadı onun yerine yakın çalışma arkadaşlarından birinin şu yorumu siyasi tarihin sayfalarına geçti: “Gezegenin yarısı evlenmek istiyorsa diğer yarısı boşanmak istiyor.” Bu sonuçlar sonrasında planlar yavaş yavaş uygulanmaya geçirildi. Ülkedeki tüm silahlar toplatıldı, silah fabrikaları kapatıldı. Askeri harcamalar kısıldı bunun yerine devlet başkanının daha önce sözünü ettiği savunma sistemi ülkenin her köşesine yerleştirilmeye başlandı. Bu savunma sisteminin özelliği askeri bir yetkili tarafından şöyle açıklandı: “Diyelim ki eski bir dostumuz bize bir füze göndermeye kalkıştı söz konusu savunma sistemi karşı füze ile harekete geçerek üstümüze gelmekte olan füzeyi manyetik alanı içerisine alarak gerisin geri geldiği yere götürecek. Kısacası bize havai fişek gösterisi hazırlayan eski dostumuzun bu havai fişekleri kendi toprakları üzerinde patlayacak.” Bu sistem diğer ülkelerde de büyük yankı uyandırdı ve kimse bu sistemi sınayacak cesareti gösteremedi.

Öte yandan eğitim sistemi değiştirildi; duygusal eğitim, sanat ve spor dersleri yeni sistem içerisinde kendisine yer buldu. Ülkenin her yerinde proje üretim komisyonları kuruldu. Psikolojik cezaların öne çıktığı ceza sistemine geçildi. Evsizlerin evi işsizlerin işi olurken zengin tabakanın gözyaşları sel oldu. Konuşmaya başlayan çocuklar da dâhil olmak üzere herkes yalan söylemeyi önleyen bellek kartlarından nasibini aldı. Bunun için insanlar yalanla mücadele merkezlerine gidiyor, önce yalan söylediklerinde canları yanacak bir düzenekte eğitiliyor ardından da sağ şakaklarında belli belirsiz bir izle bu merkezlerden ayrılıyorlardı. İnsanlar artık yalan söylemeyi unutmuştu, doğruyu söylemeyecekleri bir anda ise “Bu konuda konuşmak istemiyorum.” demeyi öğrenmişlerdi. Az sayıda karşı örnek dışında işe yaradığı söyleniyor, bilim insanları bu konudaki çalışmalarını sürdürüyordu.

Gerçekten suç oranı azalmış, insanlar kendi sorunlarına çözüm önerileri getirmeye başlamıştı. Duygusal eğitimin faydası görülüyor insanlar saygı gösteriyor, saygı görüyorlardı. Herkes sanata, spora vakit ayırıyor, üretiyor; yalnızca var olabilmenin, yalnızca kendi olabilmenin tadını çıkarıyordu. Şiir gibi bir ülkenin dizeleri tarihin sayfaları arasında yerini alıyordu. Üstelik herkes öyle ya da böyle kalemin ya da kâğıdın bir yerinden tutma fırsatı buluyordu. Devlet başkanının her şeyi başlatan konuşmasının üzerinden bir yıla yakın süre geçmişti. Ülke, herkesin her şeyi bildiği ama kimsenin bir şey yapmadığı bir havadan; herkesin bir işin ucundan tutmaya çalıştığı, eyleme geçtiği bir havaya bürünmüş gibiydi.

Her şey yolunda görünüyordu ki yeni düzene geçişin birinci yılı şerefine çeşitli gösteriler planlanıyordu. Kutlamalar yapılacak, şarkılar ve şiirler gökteki kuşlara eşlik edecekti. Ancak insanlara tuhaf görünen bir kararla kutlamaların merkezi için başkent değil de deniz kıyısındaki şehirlerden biri seçilmişti. Nihayet o gün geldiğinde her yer bayraklarla donatılmış, şenlikler almış yürümüştü.

Devlet başkanı tören alanına ülkenin ileri gelen bilim adamlarının çalışmalarıyla üretilen kocaman bir araçla iştirak etmişti. Daha önce eşi benzeri görülmemiş bu araç halkı heyecanlandırmakla kalmamış devlet başkanının devlet hazinesini kendi keyfi için har vurup harman savurduğu yönündeki muhalefet tezlerini de akla getirmişti. Devlet başkanı o gün halkına sesleniş konuşması yapmadı, yüzündeki memnun ifadeyle okunan şiirlere, söylenen şarkılara ve alkışlara eşlik etmekle yetindi. Hemen herkes halinden memnun görünüyor, yüzler gülüyordu. Devlet başkanı birkaç saat halkıyla birlikte eğlendikten sonra şenlikler sürerken beraberindeki yöneticiler ve bilim adamlarıyla tören alanına geldikleri araca yöneldiler. Tam araca binecekken devlet başkanı bir an durdu ve uzun uzun etrafındaki insanlara baktı, yetmedi bir daha baktı, yetmedi bir daha… Yüzündeki tebessüm yayıldı da yayıldı. Halk devlet başkanının gittiğini görünce şenliklere ara vermiş, ona sevgi gösterilerinde bulunmaya başlamıştı. Nihayet herkes yerini alınca araç harekete geçti ve az sonra aynı aracın iki yanından iki kanat açıldığı ve dakikalar içinde gökte süzüldüğü görüldü. Saatler önce karada giden bu araç şimdi gökte uçuyor akrobatik hareketler yaparak halka eşsiz bir seyir sunuyordu. İnsanlar sevinç çığlıkları atıyor, neşeyle alkış tutuyor, şenlikler karada durulsa da havaya sürüyordu.

Uçak kâh denize kadar alçalıyor kâh göğün çatı katına kadar yükseliyordu. Adeta gökte dans ederken ardında rengârenk şeritler bırakıyor, insanların kalplerini coşku ile dolduruyordu. Uçak gökte epeyce dolandı, bir yükselip bir alçaldı, bir ara gözden kayboldu derken yeniden göründü.  Birkaç tur daha attıktan sonra bir anda denize doğru hızla alçalmaya başladı, insanlar eşsiz bir manevrayı izlemek üzereydi. Uçağın burnu su ile buluşmadan aynı hızla göğe yükselecekti. Herkes nefesini tutmuştu. Uçak denize yaklaştıkça heyecanlarını dizginlemekte zorlanıyordu yerlerinde zıplayıp duruyorlardı. Uçak denizin yüzeyine iyice yaklaştığında sağından solundan kara dumanlar yayılmaya başladı. Siyah bir sis perdesinin arasından herkesin göğe doğru yükselmesini beklediği anda beklenen gerçekleşmedi ve su damlalarını göğe sıçratarak denizin derin sularına dalıverdi. Olaya şahit olan küçük büyük herkesin ağzı açık kalmış, gözler yuvalarından oynamıştı. Kalabalık hep bir ağızdan “A-aaaa!” sesiyle dalgalandı. Başlangıçta bunun da gösterinin bir parçası olduğunu düşünen herkes dakikalar geçmesine rağmen sudan çıkan bir uçak göremediklerinden huzursuzlaşmaya, çeşitli teoriler ve felaketler üretmeye başlamıştı. Güvenlik güçleri arama kurtarma çalışması yapmak için kolları sıvarken bu garip araç ve garip olay hem ülkede hem de gezegende günün bombası etkisini yaratarak haber bültenlerine yansımıştı. Her kafadan bir ses çıkıyor, ülke çeşitli teorilerle çalkalanıyordu. Bir yanda devlet başkanının öldüğünü düşünüp yas tutanlar, ağlayanlar; öte yanda ‘kurtulduk’ diye sevinenler, ülkeyi soyup kaçtığına inananlar… Hatta bu araçla başka gezegene geçtiğini düşünenler bile vardı. Bu huzursuz bekleyiş saatlerce sürdü; ama yıllar gibi geçen saatler gibi. Arama kurtarma çalışmalarından bir sonuç elde edilemedi. Devlet yetkilileri de olaya doğru dürüst bir açıklama getiremiyor, kimse ne olup bittiğini bilmiyordu.

Saatler sonra denizde aranan devlet başkanı ve beraberindekiler denizden çok uzaktaki karada, başkentte, ortaya çıkıverdiler. Bir kez daha şükürler ve küfürler edildi; insanın seveni ve söveni arasındaki şu tuhaf denge… Devlet başkanı meraklı haberciler ve soru yağmuru arasından çalışma odasına doğru yürürken sadece şunu söyledi: “Merak etmeyin hiçbir atı, hiçbir kuşu ve de hiçbir balığı öldürmedik.”

Bu olay gezegenin gündemine gerçekten de bomba gibi düşmüş, ülkedeki teknik gelişmelerin ve refah seviyesinin göstergesi olarak diğer ülkeleri kıskandırmıştı. Ülkede hâlihazırda projeler geliştirilmeye devam ediliyordu. Özellikle güneş ve rüzgâr enerjisinden yararlanılarak oluşturulan tesisler ülkenin enerji ihtiyacını karşılamakla kalmıyor dışa bağımlılığı da azaltıyordu. Bunun yanında teknolojik aletlerin insan ömrünü sömüren yapısı büyük oranda değiştirilmiş ve hayatı kolaylaştıran işlevleri dışındaki işlemlere yer vermeyen teknolojik araçlar üretilmeye başlanmıştı. Ayrıca insanlar kitap yazmaya ve üretmeye yönelince kitap sayılarında ciddi bir artış meydana gelmişti bunun için de yine proje üretim komisyonlarına gelen bir teklif uygulamaya konulmuş ve kitapların kalitesini artırmak amacıyla kitap komisyonları kurulmuştu. Bu yolla insanların eser üretmesini engellemek değil faydalı ve değerli bilgiler içeren kitapların öne çıkarılması amaçlanıyordu. Öyle ya iyi kötü ayırt etmeksizin başladığı her kitabı bitirmeden bırakmayanlar ancak başladığı her kitabı yarım bırakanlar kadar iyi bir okuyucu olabilirdi. Bunun için her fikir değerli bulunuyor, imkânlar elverdikçe uygulamaya koyuluyor ve işe yaramadığı anlaşılan projeler uygulamadan kaldırılıyordu.

Ülkede tüm bunlar olup biterken ve zaman o amansız ilerleyişini sürdürürken devlet başkanı kimseye sezdirmeden çalışma odasındaki eşyalarını toplamaya başlamıştı yani birkaç parça kitap, birkaç dosya o kadar. Bu sırada kapı çalındı. Genç adam kapıda göründü ve izin isteyerek içeri girdi. Yapabileceği bir iş olup olmadığını sordu. Devlet başkanı elindeki kitaplardan birini okuyormuş gibi yaparak “Hayır.” diye yanıtladı. Genç adam saygıyla başını eğip kapıdan çıkmaya hazırlanırken beynini kemiren düşüncelere karşı koyamayıp geri döndü: “Merakımı mazur görün ama eşyalarınızı niçin topluyorsunuz?” diye sordu. Devlet başkanı şaşkınlığını gizlemeye çalışarak bir yalan düşünmeye başladı ancak sonra vazgeçti. ‘Bu konuda konuşmak istemiyorum’ diyecek oldu sonra ondan da vazgeçti. Eliyle karşısındaki sandalyelerden birini göstererek genç adama oturmaya davet etti. Genç adam düşünceli bir tavırla sandalyeye oturduktan sonra meraklı gözlerle devlet başkanının dudakları arasından çıkacak sözleri tahmin etmeye çalıştı ama bir sonuca varamadı. Devlet başkanı, söze başlayacağı sırada o sırada bahçede dolaşmakta olan muhabbet kuşu açık camın önüne konup ‘ıhım ıhım’ yaparak boğaz temizleme zamanını hatırlattı ve gerisin gerisi bahçeye doğru kanat çırptı. Devlet başkanı sanki bu anı bekliyormuşçasına boğazını temizledikten sonra: “Vakit doldu, görevi bırakmaya hazırlanıyorum.” dedi. Genç adam devlet başkanının bu sözlerine anlam verememişti çünkü görev süresinin dolmasına bir yıldan uzun bir süre vardı hatta gelecek seçimlerde aday olması için de hiçbir engel yoktu zira halkın büyük bir kısmı gibi o da devlet başkanının yaşadığı müddetçe başkanlık görevini sürdüreceğini düşüyordu. Devlet başkanı genç adamın zihnini okurcasına: “Görev süremin dolmadığını biliyorum ama şunu biliyorum ki hiçbir şey sonsuza dek sürmez. Birilerinin bana kalk demesini beklemeden oturduğum bu koltuktan kalkmam gerektiğini düşünüyorum.” Genç adam şaşkınlıkla kekeledi: “Ni-ni-niçin ve neden şimdi?” Devlet başkanı tebessüm ederek tane tane konuşmaya başladı: “Halkımızın yeni düzenlemeleri sahiplendiğini görüyorum. Herkes canla başla daha iyi bir ülke için çalışıyor bense burada bu koltukta bu fikrin babası olarak otuyorum. Oysa hayır, bu fikirlerin neredeyse hiçbiri bana ait değil ben sadece bunları bir araya getirerek uygulamaya koyulmasına ön ayak olmaya çalıştım hepsi bu. İnsanların zihindeki bu algıyı kırmak, her ne yaptıysak bunu hep birlikte yaptığımızı göstermek istiyorum. Çünkü ben bu görevi bıraktıktan sonra tüm bu yapılanların benimle özdeşleştirilmesinden ve bunların tek tek ortadan kaldırılmasından korkuyorum.  Bunun için de bu görevde olmaksızın bu işleyişin takipçisi olacak ve halkımız için elimden ne geliyorsa yapmaya çalışacağım.” Genç adam tek kelime dahi edemedi, devlet başkanının ses tonu daha önce hiç olmadığı kadar kararlı geliyordu kulağına. Bir süre sessizce birbirlerine ve odaya göz gezdirdiler bir ara muhabbet kuşu yine açık camın önüne konarak kendini hatırlattı. Devlet başkanı boğazını temizleyerek masadaki kitaplardan birini karıştırmaya başladı ve ceketinin cebinden yanından hiç ayırmadığı kalemini alıp birkaç cümlenin altını çizdi. Bu sırada aklına bir şey gelmişçesine tekrar elini ceketinin cebine götürerek yıllar önce devlet başkanının konuşma yaptığı sırada genç adamın ona uzatmış olduğu mendili ceketinin cebinden çıkardı ve genç adama uzattı. Genç adamın bir anda yüzü aydınlandı istemsizce yüz kasları gevşedi ve gülümsedi. Devlet başkanı, “Aklayıp paklayıp ceketimin cebinde saklamışım bunca zaman, artık emanet sahibine…” dedi gülerek. Genç adam elini mavimsi gül işlemesi üzerinde hasretle dolaştırırken: “Ne gerek vardı, pek önemli bir şey sayılmazdı.” dedi. Devlet başkanı genç adamın yüzündeki aydınlanmayı ve yüreğindeki mutluluğu gözünden kaçırmamıştı, “Olsun,” dedi “hem bizim için hiçbir şey ifade etmeyen bir şeyin, başkaları için neler ifade ettiğini bilemeyiz öyle değil mi?” diye cümlesini tamamlarken sonuna nokta niyetine bir göz kırpması kondurmayı da ihmal etmedi.

Bu sırada kapı çalındı. Devlet başkanının uzun yıllardır birlikte çalıştığı hem en yakın arkadaşı hem de çalışma arkadaşı olan başkan yardımcısı odaya girdi. Devlet başkanına nazaran biraz daha uzun boylu, heybetli, asker kökenli bir yöneticiydi ki sert mizacını da buna borçluydu. Genç adam saygıyla ayağa kalkarken başkan yardımcısı yanına yaklaştı eliyle omzuna bastırarak oturmasını sağladı ve sesine pek yakışmayan bir şakacılıkla: “Biz başkan ülkeyi yönetiyor sanıyoruz o burada oturmuş sohbet ediyor.” dedi. Hep birlikte gülüştüler. Devlet başkanı yardımcısına da oturması için bir sandalye işaret etti ama o bu rahatsız sandalyelere oturmayı pek sevmediği için bu daveti reddetti. “Yarınki programı konuşmak için uğramıştım.” dedi. Devlet başkanı yüzünü sıkıntıyla buruşturdu. Genç adam yardımcı olmak için ayağa kalkacakken hem devlet başkanının onu durdurması hem de hâlâ omzunda duran başkan yardımcısının eli nedeniyle bu çabası oturduğu yerde kıpırdamaktan ileriye gidemedi.

Devlet başkanı program dosyasının bulunduğu odanın diğer ucundaki rafa doğru hareket etmek için arkasını döndüğünde başkan yardımcısı ceketinin cebindeki iğneyi çıkararak inanılmaz bir çabuklukla genç adamın boynuna sapladı ve içindeki ilacı damarlarına boşalttı. Devlet başkanı hala arkası dönük bir halde eline aldığı dosyaya göz atarken başkan yardımcısı aynı çabuklukla belindeki ucuna susturucu takılmış tabancıyı çıkarıp devlet başkanının sırtına bir kurşun gönderdi. Devlet başkanı acıdan çok şaşkınlıkla yüzünü yardımcısına ve genç adama doğru dönerken elindeki dosyayla birlikte kendini yere bıraktı. Sağ şakağını yere çarparken şimdi kurşununu yediği yardımcısının askerdeyken hayatını kurtardığı anı sanki yeniden yaşar gibi oldu. Bir akşam vakti bulundukları karakola baskın düzenlenmişti, eline silahı alan üstüne yağan kurşunlara karşılık vermek için tetiğe abanıyordu. İki arkadaş mevzide yan yanaydılar. Hayatta kalmak için ellerindeki silahlardan çok birbirlerine sığınıyorlardı. Nöbete, izine, göreve, operasyona kısacası biri nerdeyse diğeri oraya, gerekirse ölüme bile birlikte gitmeye and içmişlerdi. İşte birlikte ölüme gittiklerine en çok inandıkları bir andı bu. Nerden geldiği bile belli olmayan kurşun dağla taşla bazen de silah arkadaşlarıyla buluşuyordu. Devlet başkanı şimdi sırtından yayılan kan kokusundan mıdır bilinmez çarpışma anında duyduğu kan kokusunu alıyordu. Arkadaşının öfkeden köpürmüş bir şekilde siperden kalkıp dağa bayıra ateş açtığını ve onu sipere çekmek için ayağa kalktığı anda sağ şakağını sıyıran kurşunun derisini yaktığı anı hatırladı. Acıyla öksürdü ve ağzından bir miktar kan boşaldı. En içten gülümsemesi yüzüne yayılırken az evvel eline aldığı kitapta altını çizdiği cümleyi hatırladı: ‘Hadi eldeki tüm silahları yok ettin diyelim, ya zihindeki silahlar?’ Bakışlarını ağır ağır arkadaşının yüzüne çevirdi bu sırada bir su damlası sağ gözünden bir parıltı olarak süzülüp zemine düştü. Zorlukla şu cümleyi kurabildi: “Ben öyle bir kurşunla ölür müydüm sanıyorsun?” durdu, yutkunmaya çalıştı fakat beceremeyerek devam etti “tetiği çeken sen olmasan.” O sırada başkan yardımcısı silahı ceketiyle temizlemeye çalışırken genç adamın elindeki mendili fark etti, mendili kapıp özenle silahın kabzasını temizledi ve yine aynı titizlikle silahı genç adamın avucunun içine yerleştirdi. Dışarıya ipucu vermeyen bir yüz ifadesiyle devlet başkanının bedenine bir kurşun daha göndermeye hazırlanıyordu ki mavimsi tüyleri güneşle parıldayan muhabbet kuşu açık pencereye boğaz temizleme vaktinin geldiğini hatırlatmak için uğramıştı. Odaya şöyle bir göz atıp ‘ıhım ıhım’ diye ses çıkarmıştı. Başkan yardımcısı kulağına yabancı gelen bu sesten irkilerek genç adamın elindeki tabancayı bir kez daha ateşleyiverdi.  Devlet başkanı bu defa göğsüne saplanan ikinci kurşunun acısı ve boğazını temizleme ihtiyacı arasında bir yol tutarak ‘Ihhı ıhh’ diye bir ses çıkarak göğsündeki son nefesi doğaya geri vermişti. Eş zamanlı olarak camın önüne konmuş olan muhabbet kuşu silah sesiyle irkilerek havalandı ve bir süre bahçede kanat çırptı. Daha sonra dura dinlene şehirde birkaç tur attı. En sonunda şehrin uç noktalarında bir yerde bir evin bahçe duvarına kondu. O buralara gelene kadar devlet başkanının öldürüldüğü haberi ülkede çoktan yayılmıştı. İnsanlar bu acı ölüm haberiyle üzülmüş, bir kez daha ‘şimdi ne olacak?’ korkusunu yüreklerinde duyumsamaya başlamıştı. Elbette yine üzülenler, sevinenler bir de çekimser kalanlar vardı; hayat tuhaf! Muhabbet kuşunun konduğu duvarın az ötesinde kaldırımda onlu yaşlarının başlarında gösteren sarı saçlı, gözü yaşlı ufakça bir çocuk oturuyordu. Elindeki tahta çubukla yere bir şeyler çiziktiriyor, kendi kendine bir şeyler mırıldanıyordu. Az sonra ayağa fırladı karşı kaldırımdaki yıkık evin duvarında devlet başkanının bir sözü yer alıyordu. Artık ezberlemiş olduğu için içinden hızlıca okuyuverdi: “Yerin altını mezar üstünü pazar olarak görmenin kimseye faydası yok. Mezarcılar ve pazarcılar hariç.” Eğildi, duvarın dibindeki kömürlerden birini eline geçirdi, doğrulup bir eliyle duvara yaslandı diğer elindeki kömürü var gücüyle bastırarak ‘hariç’ kelimesini çizdi ve yerine ‘DAHİL!’ yazdı. Elindeki kömür parçasını öfkeyle duvarın dibine fırlatıp burnunu çekerek eve doğru yürümeye başladı. Bu sırada muhabbet kuşu konduğu duvardan havalandı ve artık iyice batmakta olan güneşe doğru kanat çırptı.

                                                                                       Yunus Emre KARADAĞ

                                                                                        Mayıs 2018 – İzmir